W związku z wypowiedzią Pana Artura Sobonia - Sekretarza Stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, z której wynika m.in., że „przez kilkanaście lat organizacje zawodowe stworzyły tylko jeden standard zawodowy”, a przyjęcie przygotowywanych w ministerstwie standardów wyeliminuje spory wokół opinii o wartościach nieruchomości, Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych (PFSRM), reprezentująca środowisko ok. 4 tys. rzeczoznawców majątkowych z całego kraju - członków zrzeszonych stowarzyszeń,  informuje.

Pierwsze standardy zawodowe rzeczoznawców majątkowych PFSRM przyjęła i opublikowała już w 1995 roku. W początkowym okresie rozwoju zawodu rzeczoznawcy majątkowego, rynku nieruchomości i gospodarki nieruchomościami, standardy te stanowiły podstawowe źródło wiedzy i regulacji w zakresie wyceny nieruchomości. Dopiero kilka lat później zaczęła obowiązywać ustawa o gospodarce nieruchomościami, a także zostało wydane rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad wyceny nieruchomości oraz zasad i trybu sporządzania operatu szacunkowego. Należy podkreślić, że część regulacji prawnych została niejako zapożyczona ze standardów PFSRM i obowiązuje w mniej lub bardziej zmienionej formie do dzisiaj.

Dalszy rozwój standardów związany był z poszerzaniem obszarów aktywności zawodowej rzeczoznawców majątkowych, co skutkowało opracowaniem kolejnych norm, oraz aktualizacją poprzednio przyjętych.

Rozwiązania przyjęte w standardach opracowanych przez Federację uwzględniają doświadczenia międzynarodowe, w tym m.in. europejskiej organizacji rzeczoznawców TEGOVA (poprzednio TEGOVOFA).

Standardy PFSRM, które następnie przyjęły nazwę Powszechnych Krajowych Zasad Wyceny, stanowią nadal podstawowe źródło zasad wyceny, które poznają kandydaci do zawodu rzeczoznawcy majątkowego już na studiach lub studiach podyplomowych oraz w trakcie praktyk zawodowych,  czyli na wstępnym etapie przygotowania do zawodu, bez względu na to czy mają one prawny przymiot „powszechnie obowiązujących”, czy też takiego przymiotu nie posiadają. To swoisty elementarz wyceny nieruchomości o ugruntowanej renomie.

Dążenie do wzmocnienia administracyjnego nadzoru nad zawodem rzeczoznawców majątkowych doprowadziło do wprowadzenia w ustawie o gospodarce nieruchomościami konieczności uzgadniania standardów zawodowych z właściwym ministrem. Na tym etapie PFSRM składała kilka projektów standardów do uzgodnienia, do czego nie doszło nie tylko z przyczyn leżących po stronie środowiska rzeczoznawców majątkowych. Uzgodniony został tylko jeden standard dotyczący wyceny dla zabezpieczenia wierzytelności.

Od września 2017 r., to minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa ustala oraz ogłasza obowiązujące standardy zawodowe w drodze obwieszczenia. Rola organizacji zawodowych i środowiska zawodowego została w tym obszarze istotnie ograniczona. Tworzenie „powszechnie obowiązujących” norm zawodowych dla środowiska profesjonalistów wyceny stanowi obecnie  domenę administracji rządowej.

Podkreślenia wymaga również fakt, że nieruchomość jest bardzo specyficznym dobrem (nie ma dwóch identycznych nieruchomości), a rynek nieruchomości znacznie różni się od pozostałych rynków (niejednolitość, niedoskonałość, mała elastyczność popytu i podaży, niska efektywność), co m.in. skutkuje tym, że wycena tego dobra jest skomplikowanym procesem. Dodać należy, że rozbieżne z natury rzeczy oczekiwania stron postępowań administracyjnych i sądowych, co do wysokości opłat, odszkodowań, cen ustalanych na bazie wartości nieruchomości określanych przez rzeczoznawców majątkowych, skutkują licznymi odwołaniami, sporami, negocjacjami, podważaniem niekorzystnych z punktu widzenia danych stron opinii itp. W obszarze tym aktywni są także profesjonalni  pełnomocnicy lub  wyspecjalizowane kancelarie prawne. Taka sytuacja nie wynika z rozbieżnej, czy też „niedoprecyzowanej” albo za mało „zestandaryzowanej” treści operatów spowodowanej  brakiem standardów zawodowych. Ze sporami, odwołaniami, rozbieżnymi opiniami mamy do czynienia we wszystkich obszarach życia społecznego, administracyjnego, czy sądowego, a sfera związana z nieruchomościami nie jest tutaj jakimś szczególnym wyjątkiem. Uwzględniając skalę pojawiających się problemów, można nawet postawić tezę, że jest to sfera bardzo uporządkowana. Działalność rzeczoznawców majątkowych od dawna uregulowana jest szczegółowymi  przepisami prawa, przy wycenie nieruchomości stosowane są również liczne, wypracowane przez środowisko normy zawodowe, które wprawdzie nie są bezwzględnie obowiązujące, lecz stosuje się je powszechnie jako podstawy metodyczne.

Z punktu widzenia środowiska rzeczoznawców majątkowych dalsza  obiektywizacja i  profesjonalizacja procesu wyceny nieruchomości możliwa byłaby m.in. dzięki  zagwarantowaniu rzeczoznawcom majątkowym pełnego i swobodnego dostępu do wszystkich informacji związanych z nieruchomościami, z czym nadal są duże problemy (informacje o czynszach, umowach najmu czy też dostęp do aktów notarialnych w spółdzielniach mieszkaniowych mogą być tylko pierwszymi z brzegu przykładami ograniczeń w dostępności). Zawód rzeczoznawcy majątkowego opiera się m.in. na gromadzeniu i analizowaniu informacji, a do sporządzenia rzetelnych opinii potrzebna jest kompleksowa wiedza oparta na pełnych i wiarygodnych informacjach. Oczywiście dalsze rozwijanie i systematyzacja standardów zawodowych jest również potrzebne.

Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych zawsze była organizacją promującą rozwój zawodowy i etyczny środowiska rzeczoznawców majątkowych, a także organizacją współpracującą ze wszystkimi podmiotami i osobami, które deklarowały wolę wprowadzania rozwiązań służących profesjonalizacji obsługi rynku nieruchomości i taką organizacją pozostaje nadal.